ФОТО
ВИДЕОЗургадугаар сарын 14-ны өдрийн үүрээр Долоон өвгөн одыг тэгшрэх үед өргөл өргөж ажил үйл бүхнээ даатган хүслээ хэлж, Нэгдсэн тахилгын өвгөн долоон одны тахилга эхэлсэн билээ. Долоон өвгөн одны өргөл бол нэн чухал засал болдог байна. Долоон бурхан одыг монголчууд “шанага долоон од” хэмээн нэрлэх нь ч бий. Шанага далий байвал дотор нь сүү хийгээд нэмэргүй урсаад асгарчихна. Тийм учраас Долоон бурхан одны байрлал тэгширсэн үед сүү өргөвөл сайн хэмээн монголчууд үзсээр ирсэн билээ.
Бөөгийн тахилга ёсонд долоон бурхан одыг долоон өвгөн хэмээн хүндэлдэг. Залбирахдаа “Харсан тэнгэр 7 өвгөн, Хамгийг тэтгэгч атаа 5 тэнгэр, Дорд лусын 8 аймаг минь авралдаа багтааж хайрла, ач тусаа үзүүлж хайрла” хэмээн од эрхэс, онгон шүтээнээ дуудаж, долоон өвгөн одондоо мөргөж залбирдаг.
Монголчууд өөрийн төрсөн жилийн одыг шүтэж, тэнгэрийн бурхад газар лусыг баясган, буян хишиг, ажил үйлс, амьдралын зам мөрөө даатгаж, цай сүүнийхээ дээжийг өргөдөг уламжлалтай.
Монгол эмэгтэй хүн сүү саалийнхаа дээжийг үдэш орой Долоон бурханд өргөж, өөрсдийнхөө халуун ам бүл, мал сүрэг, эд хөрөнгөө даатгадаг. Аян жинд яваа хүмүүс хоноглохдоо хоол хүнснээсээ оддын тоогоор хувааж долоон бурханд өргөдөг. Мал сүргээ хээр хонуулбал чоно араатнаас авран хамгаалж өгөхийг гуйж Долоон бурханд тахил өргөдөг байжээ.
МБНЭ-ийн хувьд өвгөн долоон одонд бөөлөх нь залуу улаач нар бөөгийн эрдэмд хэрхэн суралцсанаа батлан харуулах бөөлөлт болгосон билээ. Энэ ажиллагаанд бөөгийн багш нар идэвхитэй оролцож Монгол бөөгийн удган, зайран хэмээх эрхэм хүндэт цолоо олны өмнө батлан харуулах шавийнхаа бөөлөлтийг олонд толилуулж үнэлгээ олон түмний үнэлгээ авдаг уламжлалтай билээ. Энэ удаагийн Долоон өвгөн одны тахилгад:
Аврал ерөөлийн эзэн тэнгэр өвгөн одны тахилгад:
Анхмаа-Удган
Пагма-Орлом-Удган
Аз, хийморийн эзэн тэнгэр өвгөн одонд
Батзул-Удган
Б.Энхзориг-Зайран
Ачлал тусын эзэн тэнгэр өвгөн одонд
Баасанжав-удган
Энхтүвшин-Удган
Нас арвижахын эзэн тэнгэр өвгөн одонд
Алтанчимэг-Удган
Эрдэнэцэцэг-Удган
Буян хишгийн эзэн тэнгэр өвгөн одонд
Тамжид-Монгол бөөгийн тэргүүн зайран
Мөнх-Очир- Монгол бөөгийн тэргүүн зайран
Хүсэл зоригийн эзэн тэнгэр өвгөн одонд
Аюуш- Монгол бөөгийн зайран
Отгонжаргал-Удган
Заяа төөргийн эзэн тэнгэр өвгөн одонд
Байгальтөгс- Монгол бөөгийн тэргүүн Удган
Энхцэцэг-Удган нар бөөлсөн.
Уламжлалт дэг жаягийг баримтлан бөөлдөг залуу үе төлөвшин бий болж байгааг онцлон тэмдэглэж байна.
Мөн энэхүү зан үйл нь үр хүүхэд гаргадаггүй эмэгтэй хүнтэй айл Долоон бурхан одонд зориулж ёслол үйлддэг бөгөөд уг ёсыг үйлдэхдээ найр үүсгэн долоо юмуу түүнээс дээш тооны хүүхэд оролцуулж, насанд хүрэгчдийг оруулдаггүй журамтай. Гэрийн өрхийг бүтээн, харанхуйд ууж идүүлэн хөгжөөн шуугилдуулж, дуу дуулуулан уг ёслолыг гүйцэтгэнэ. Өрх бүтээж харанхуй болгодог нь шөнийн тэнгэрийг дүрсэлж байгаа хэрэг бөгөөд Долоон бурхан одыг долоон хүүхдээр төлөөлүүлэн шүтэж, үр хүүхэд заяахыг сүсэглэдэг.
