Явуу нь хэл ам хар муу бүхнийг залгигч
Лусын хамгаалагч бөгөөд
Өөрийн биеэ хамгаалах чадалгүй
Өөрөө түүнийг ухамсарлах чадалгүй
Тийм үйлд голчлон хэрэглэдэг ажгуу.
Одоогоос 300 жилийн тэртээ Засагт хан аймаг Цогтоо вангын хотгойд хошуунд бөөгийн шигишлэгэ болсон гэдэг . Энэ шигишлэгэнд орсон сэргэлэн гэх юм уу зальтай гэх юмуу нэг онгын хөөрсөнийг энд сийрүүлэн бичий. Бөөгийн шигишлэгэ болно гэж өдөр товлогдон газар бүрээс бөө нар цуглан удирдан явуулах бөө нар товлогдон галын шигишлэг хийхээр тов тогтоход зарим нь сандар ч зарим нь буцаж байсан гэдэг.
Гал голомтын тахилга. Монгол харын бөө нар гал голомтын эзэн тэнгэрийг баясгахын тулд жил, жилийн намрын сард түүнийг бөөгөөр хүндэтгэн тахиулж байв. Ийнхүү тахихдаа гал голомтоо сахисан онгодыг дуудаж бөөд оруулахад гэрийн эздийн сайн сайхныг онгодод даатгаж, галдаа өөх тос, архи сархад өргөх зан үйл үйлдэхдээ өрхийн тэргүүн, эзэгтэй нарт улаан утас бариулж, утасны нэг үзүүрийг тулганы цагирагт бэхлэн гал голомтод нь мөргүүлдэг байсан бол шарын бөө нар болон лам нар галын тахилгын судар уншдаг.
Алаг хуягаа хөдөрч
Алтан дуулгаан огшоож
Аян саарлыг жолоодно
Асар их тэнгэр сахиус
Алтан жолоогоон бариулж
Цуудар гэдэг нь ариун мөн чанарыг шингээсэн зүйл юм. Бэлэгдэлийн хувьд олон зүйлийн бэлэгдэлтэй, олон зүйлд ордог. Жишээ нь: Айл гэрт сайн сайхан бүхнийг төлөөлүүлэн амьлуулж өгч болдог.
Аварга могой бөгсөөр зангирсан
Алмас хар тэнгэрээр учирсан
Өндөр Чачиртыг 33 эзэлсэн
Цэрэн буурал аав
Хөх магнаг хөшигтэнгүүд минь
Хар магнаг хазавчтангууд минь
Хамба торгон түшлэгтэнгүүд минь
Халиу булган олбогтонгууд минь
Эвт мутар лус тахилга Төрийн тахилгат ОтгонТэнгэр /Очирваань/ хайрханыг тахисан 2021.08.22 ны өдөр буюу энэ үхэр жилийн намрын тэргүүн сарын шинийн 15 ны саруул өдөр “Эвт мутар” бөөгийн гал нь Номгон хайрханы бараа бэлд нь голомтоо бадрааж ивээл хишгийг нь хүртэж онгодын зан үйл ёс заншилаа гүйцээж байдаг Лусын овоо лусаа тахиж Галын ариусгал хийж Эх орон Эгэл олон Элгэн садан Эвт мутар галаа Энх тунх байхыг даатгаж өөрсдийн зан үйлээ хийлээ.
ФОТО
ВИДЕО
